Mitinin hlim kan duh theuh. Harsat leh buai nuam ti hi chu an awm pawhin an tam lovang. Puiltlin hnu phei hi chuanin ngaihven tur leh buaipui tur hna pangai piah lamah hian a tam em avangin rilru hah leh thawhpika awm reng theih a ni.
Rilru “Hlim” hi chu put theih reng loh mahse, heng kawng 7 te kan zawm hian kan ngaihtuahna min khawih danglam thei.
1) Mut tam
Mut tam hi kan mamawh theuh. Nilengin kan taksa kan chhawr chau va, chawl miah lova kan sawisak hrep hnuah hahdam tir a, a lo insiamthat ve hun tur pek a ngai. Mut tam thatna tamtak zingah harhvangna, rilru fimna, leh mood thatna te a ni. Zantin darkar 6-8 duhthu samah. Chumi hun ka nei lo I ti a nih chuanin mut aiin video game, social media (facebook, instagram, etc), I dah pawimawh zawk tihna a ni mai. I hun dang chhunga hna I thawk ngawr ngawr a nih loh chuanin hemi hun zat I mut theih loh chhan tur a awm lo. Kum 25 I pelh hnu chuan I taksa a lo upa tan a, tleirawl harhvang lai aiin mut tam I mamawh.
2) Khum siam
Zing thawh phat atanga khum siam hi chin tlak tak ani. Kum tamtak chhung ka khum siam hi ka peih loh ber a ni thin. The Power of Habit tih lehkhabu ka chhiar hnuin zingtin ka khum ka siam phah. Khum siamin rilru a khawih tel. Tlemte a hlimna rilru leh thawh hlawkna rilru a siam, “Vawiin chu ka thawk hlawk tawh hle mai” tih ngaihtuahna. I room hmelhmang hmuh a tinuam bawk. Hun a lo rei chuanin I peih loh thin kha ngaiah I nei mai ang.
3) Inbual Fai
Fai hi hlimna thlentu pakhat a ni. Inbual zawh, han fai viau hi chuanin thinrim renga awm a har. I taksa a faiin I rilru pawhin thiangna riau rilru a nei. Ka thahtchhiat viau ni leh rilru ngui a ka awm chang hian tui vawtin ka inbual thut thin. Tui vawta I inbual ve kher a ngai lo nain, tui vawta inbual chiah hi chuan buaina leh harsatna te chu ngaihtuahna atangin an hla thei ngei mai. Inbual dan tha deuh pakhat chu, tui luma inbual, mahse a tawpah tui vawta intleuh. A awl lo, mahse a manhla. Inbual zawhin rilru a fim tha a, “Fai hi Pathian anna ani” an tih kha.
4) Thawhnaw fai hak
Kan taksa a fai veng vawng hnua thawhnaw fai hak hian kan harh awrh thin. Taksa bal chungin thawhnawm fai hak kan duh lo va, taksa faiin thawhnaw bal hak an duh lo. In ka chhuahsan dawn lova, in atangin hna ka thawk dawn a nih pawhin, inbual fai hnuah thawmhnaw fai leh mawi ka ha thin. A chhan chu kan thawmhnaw hakin kan rilru hnenah thu a va thawn thin. Chawlhniah I inbual fai a, inkhawm thawmhnaw I hak hnuin I rilruin amahin inkhawm tura a inpuahchah ang kha a ni mai. Chuvangin taksa ti fai la, thawhnaw fai ha bawk ang che. I rilru a danglam ngei ngei ang.
5) Lawmthu sawi
Kan nitin nunah hian lawmna tur tam tak kan nei theuh. Engang pawhin rethei leh vanduaiin inhre mahla, lawmna tur I nei tho tho. Mihring rilru hi chu a tha lo lam hianin rilru a pawt peng hma. Kan tlin lohna, mi chhiatna, vanduaina te hian kan rilru a luah rei em em a. Kan chunga thil tha thleng erawh a ngaihtuah liam san mai mai thung thin. Kan chunga thil tha thleng te, kan tana malsawmna thlentu te, engpawh nise, lawmthu sawi rawh. Mahni in ngaihtuah la, I nuna lawmthu sawi na tur thil 5 tal zawng rawh. I chhungte, I classmate, I hnathawhpui, I thiante. Chaw ei tur leh khum mutna tur neih vang te, zing thawh tlai theihna te, Chawlhni zinga sa ei, a tam mai. Thil ho te mah nise, kan nun hi lawmthu sawina tur hlirin a khat a, midang neiha buai lovin, mahni malsawmna ah lawmthu sawi zawk rawh.
6) Exercise/Work out
I taksa ti hahin tawrh tir ve hrim hrim rawh. I ti ngai lo a nih chuanin a tirah chuan a awl lovang. Heng exercise 3 ringawt hmang hian a tirah chuan a tawk viau ang: Pushups, Situps, Body Squats. Exercise hi taksa leh rilru hriselna atan tha tak a ni. Taksa hriselna hi chu kan hre theuh awm e. Mahse, a tluk a pawimawh rilru hriselna hi mi tamtak hriat loh a ni. Exer hianin rilru hah, leh nguina a tidam thei. Scientist ho pawhin inkungkaihna tamtak an hmuchhuak teuh tawh. Nilenga hah tak leh rilru pik taka thawh hnua exer lak hi ka tan chuan damdawi tha ber ani.
7) Fiamthu comedy en/ngaihthlak
Nui chungin a thinrim theih loh. Fiamthu thiam mi leh mihlim bula awm nuam kan ti tlang. Kan nuih a kan hlim hianin dam man a awm. Damdawiin hmun thenkhatah te hian damlote tan fiamthu thiam (comedian) an hawh thin, Engati? Nuih hi hlimna leh damna a ni.